پس از بررسی دیدگاهها و نظرگاههای حضرت امام و مقام معظم رهبری مهمترین تهدیدها و عوامل آسیب رسان به فرهنگ انقلاب اسلامی و توسعه فرهنگ دینی استخراج، جمع بندی و طبقه بندی گردید که اهم آن به شرح ذیل می باشد:
الف) دیدگاههای امام خمینی
حضرت امام(ره)، عوامل ذیل را به عنوان تهدیدها و آسیب های فرهنگی انقلاب اسلامی برشمرده اند.
جدول زیر انواع آسیب های فرهنگی انقلاب اسلامی و توسعه فرهنگی را در ابعاد مختلف از دیدگاه امام خمینی (ره) نشان می دهد.
ـ بی تقوایی متصدیان امور مملکت (صحیفه امام، ج 17، ص 123)
ـ جدایی دین و حکومت از مردم (صحیفه امام، ج 29، ص 144)
ـ کناره گیری از مسئولیت (صحیفه امام، ج 21، ص 52)
ـ عدول از سیاست نه شرقی و نه غربی (صحیفه امام، ج 18، ص 242)
ـ ظلم و تعدی به افراد به اسم انقلاب و انقلابی بودن (صحیفه امام، ج 17، ص 142)
ـ قدرت طلبی و مال طلبی مسئولان مملکتی (صحیفه امام، ج 16، ص 23)
ـ تأویل غلط از خواسته های مردم (صحیفه امام، ج 11، ص 198)
ـ ضعف مدیریت و تصدی امور به دست افراد نالایق (صحیفه امام، ج 19، ص 157)
ـ بی عدالتی حکومت نسبت به مردم (صحیفه امام، ج 8، ص 525)
ـ سرگرم شدن به درگیریهای سیاسی و غفلت از مشکلات مردم (صحیفه امام، ج 13، ص 202)
ـ باندبازی و گزینش های رابطه ای در انتخاب دولتمردان (صحیفه امام، ج 19، ص 157)
ـ دخالت قوا در کار یکدیگر (صحیفه امام، ج 13، ص 117)
ـ اختلاف در سران مملکت و ناهماهنگی آنها (صحیفه امام، ج 17، ص 123 و 442)
ـ تضعیف و تخریب قوای سه گانه توسط یکدیگر (صحیفه امام ج 12، ص 347)
ـ سستی در خدمت به مردم (صحیفه امام، ج 13، ص 382)
ـ دیکتاتور مآبانه برخورد کردن مسئولین و طاغوتی شدن (صحیفه امام، ج 18، ص 79)
ـ خطر قاضیان ناصالح و بی دقتی در قضاوت (صحیفه امام، ج 14)
ـ ناهماهنگی در نهادها و ارگانها (صحیفه امام، ج 12، ص 412)
ـ سرگرم شدن به درگیری سیاسی و غفلت از مردم (صحیفه امام، ج 13، ص 202)
ـ مشوه کردن چهره ارگانهای انقلابی از جانب خودی ها و غیرخودی ها (صحیفه امام، ج 11، ص 313)
ـ مساجد بدون نتیجه و اثرگذاری (صحیفه امام، ج 17، ص 111)
ـ منحرف ساختن انجمن های اسلامی (صحیفه امام، ج 17، ص 111)
ـ دخالت انجمن های اسلامی در اموری که مربوط به آنها نیست (صحیفه امام، ج 16، ص 171)
ـ انحراف در برنامه های اسلامی دانشگاهها (صحیفه امام، ج 21، ص 418)
ـ تبدیل دانشگاه به مکانی صرفاً سیاسی (صحیفه امام، ج 13، ص 2)
ـ نفوذ اشخاص منحرف و غیر اسلامی در دانشگاهها (صحیفه امام، ج 16، ص 447)
ـ اساتید و معلمین منحرف (صحیفه امام، ج 21، ص 96)
ـ نقایص و کمبودهای تبلیغی نهادها در گذشته و حال (صحیفه امام، ج 14، ص 41 و 257)
ـ بی نظمی امور به علت عدم توجه به برنامه ریزی (صحیفه امام، ج 16، ص 46)
ـ اختلاف در سازمان روحانیت (صحیفه امام، ج 18، ص 16)
ـ دنیاطلبی روحانیت و دوری از ذی طلبگی (صحیفه امام، ج 19، ص 317)
ـ تشریفات گسترده حوزه های روحانیت (صحیفه امام، ج 19، ص 44)
ـ فاصله بین اعمال و گفتار روحانیون (صحیفه امام، ج 17، ص 452 و 493)
ـ عدم حضور در عرصه های سیاسی و اجتماعی (صحیفه امام، ج 17، ص 493)
ـ ساده لوحی برخی از علما (صحیفه امام، ج 14، ص 254)
ـ اشتباه و خطای روحانیون را به اسلام نسبت دادن (صحیفه امام، ج 9، ص 150)
ـ دخالت غیرقانونی علما و روحانیت و اظهار نظر در اموری که صلاحیت آن را ندارند (صحیفه امام، ج 19، ص 43)
ـ خطر متحجرانه و مقدس نمایان (صحیفه امام، ج 21، ص 278)
ـ خطر روحانیون وابسته (صحیفه امام، ج 14، ص 75)
ـ عدم کنترل برنامه ها و فیلم های منحرف در صدا و سیما (صحیفه امام، ج 16، ص 120)
ـ کوچک شمردن خدمات و بزرگ کردن معایب در رسانه های گروهی به ویژه مطبوعات
ـ تهمت و افتراء در رسانه های گروهی به انقلاب و افراد (صحیفه امام، ج 16، ص 158)
ـ نقایص و کمبودهای تبلیغی رسانه ها (صحیفه امام، ج 14، ص 257)
ـ تبلیغ گرایش به آمریکا (صحیفه امام، ج 14، ص 437)
ـ ترویج و تبلیغ جدایی دین از سیاست (صحیفه امام، ج 6، ص 202)
ـ روشنفکران مغرض و غربزده (صحیفه امام، ج 11، ص 68، ج 9، ص 342)
ـ نویسندگان منحرف و روشنفکرنماهای اهل قلم (صحیفه امام، ج 9، ص 211)
ـ کناره گیری نخبگان و عدم حضور نخبگان و روشنفکران دینی در عرصه های مختلف به ویژه سیاست.
ـ روشنفکران دینی منافق (صحیفه امام، ج 11، ص 234)
ـ فشارهای اقتصادی بر مردم (صحیفه امام، ج 17، ص 250 ، ج 19، ص 44)
ـ عدم مراقبت مردم از رفتار مسئولان (صحیفه امام، ج 16، ص 24)
ـ سستی حضور مردم در صحنه (صحیفه امام، ج 18، ص 39)
ـ تفرقه و اختلاف بین اقشار مختلف مردم (صحیفه امام، ج 12، ص 406)
ـ ایجاد و دامن زدن به اختلافات قومی و قبیله ای و شیعه و سنی (صحیفه امام، ج7، ص 345)
ـ منزوی کردن، کوبیدن و بدنام کردن اسلام و جمهوری اسلامی ایران به وسیله استعمارگران و قدرت های بزرگ (صحیفه امام، ج 16، ص 113)
ـ شایعه پراکنی، تحریف اخبار وقایع و نشر اکاذیب توسط قدرتهای بزرگ (صحیفه امام، ج 17، ص 203)
ـ ارائه نشدن چهره واقعی اسلام (صحیفه امام، ج 11، ص 36، 37)
ـ قطع رابطه با دولت ها و کشورهای دیپلماسی غیرفعال (صحیفه امام، ج 19، ص 413)
ـ تبلیغ گرایش به آمریکا (صحیفه امام، ج 14، ص 437)
ب) دیدگاه مقام معظم رهبری
مقام معظم رهبری نیز به ویژه در طول چند سال گذشته با دقت بسیاری تهدیدها، آسیب ها و آفات انقلاب و توسعه فرهنگ دینی را برشمردند، جدول زیر به طور خلاصه دیدگاه مقام معظم رهبری را در این رابطه به اجمال نشان می دهد:
ـ تحجر
ـ بحران ارزشها
ـ روشنفکران مرتجع
ـ اسلامی نبودن دانشگاهها
ـ غفلت از تهاجم فرهنگی
ـ میکروب ارتجاع
ـ متحول نشدن مراکز علمی و دینی ـ همچون حوزه های علمیه ـ با تغییرات زمان
ـ عدم آگاهی نسل جوان
ـ انفعال
ـ ظهور طبقه نو کیسه
ـ عدم وجدان کاری
ـ بی انضباطی اقتصادی
ـ اشرافی گری
ـ فقر
ـ نزاع بین جناح های سیاسی
ـ انحراف خواص
ـ قبیله گرایی
ـ دست کم گرفتن توطئه های دشمن
ـ ترویج جدایی دین از سیاست
ـ جدایی مردم و مسئولین
ـ خلاف و انزوای نیروهای حزب اللهی و بسیجی
ـ بی نظمی اجتماعی
ـ عدم تحقق عدالت
ـ شکاف در وحدت
شایان ذکر است که عوامل مذکور برخی به مرحله آسیب رسیده است و سایه غم انگیز خود را بر اهداف و آرمانهای انقلاب اسلامی انداخته است. برخی به عنوان یک تهدید جدی مطرح است ، لذا اگر برای کنترل و ساماندهی تهدیدها اقدام مناسب صورت نپذیرد، تهدیدها به آسیب تبدیل خواهد شد.