این مطلب تهیه و تنظیم شده توسط روابط عمومی بنیاد پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی می‌باشد.

دیابت و راه های پیشگیری از دیابت

دیابت چیست ؟

دیابت بیماری مزمنی است که از نشانه های رایج در آن قند خون بالا است . بدن انسان برای تامین انرژی به مواد غذایی گوناگونی نیاز دارد که این مواد در بدن به گلوکز( قند ) تبدیل میشوند که انرژی مورد نیاز مارا تامین میکند . اگر به هرعلتی گلوکز به واسطه ی خون وارد سلول ها نشود و در جریان خون فرد باقی بماند ، قند خون بالا رفته وفرد به دیابت مبتلا میشود . آن چیزی که موجب این عدم جذب گلوکز می شود کمبود هورمون انسولین است که از لوزالمعده ترشح می شود وباعث ورود قند به سلول ها می شود . در علم پزشکی ، عدم توانایی در تولید انسولین و عدم استفاده از آن ، باعث افزایش میزان گلوکز در خون می شود که آن را هایپر گلیسمی می نامند .

انواع دیابت

این بیماری متابولیکی سه نوع اصلی ، نوع یک ، نوع دو و بارداری دارد .

دیابت نوع یک : بیماری ژنتیکی است که در سنین کودکی یا نوجوانی بوجود می آید که دیابت وابسته به انسولین شناخته می شود . البته که می توان نقش محرک های محیطی را در ابتلا به این بیماری در نظر گرفت . پزشکان ، دیابت نوع یک را بیماری خود ایمنی می دانند یعنی فرد با قرار گرفتن در معرض بعضی از عامل ها به تحریک سیستم ایمنی ، سلول های تولید کننده ی انسولین را از دست می دهند . عواملی نظیر سن ، سابقه خانوادگی ، موقعیت اجتماعی در بروز این بیماری تاثیر گذار است.نکته ی جالبی که در این مورد وجود دارد آن است که در کشورهایی که از خط استوا فاصله ی بیشتری دارند ، تعداد افراد مبتلا به دیابت نوع یک بیشتر است .

دیابت نوع دو : اکثرا دیابت نوع دو در سنین ۳۰تا۴۰ سال خودش را نشان می دهد . نکته ی مهم در ارتباط با این نوع بیماری آن است که افرادی که در خانواده شان ، فردی مبتلا به دیابت نوع دو را دارند نسبت به سایر افراد در معرض بیماری قرار می گیرند . ژن و وراثت در این بیماری نقش موثری دارد . البته دیابت دلایل اکتسابی هم دارد مثلا افراد چاق و افرادی که رژیم غذایی مناسبی ندارند یا الکل مصرف می کنند به احتمال بیشتر به دیابت مبتلا میشوند.

دیابت بارداری : این دیابت در زنان باردار اتفاق می افتد . بعضی از خانم ها در دوره ی بارداری ، میزان گلوکز خونشان بالا می رود و بدنشان قادر به تولید انسولین کافی نیست . تحقیقات نشان می دهد که زنانی که در رژیم غذایی دوران بارداری مقادیر زیادی از چربی های حیوانی و کلسترول دارند ، بیشتر در معرض ابتلا به دیابت هستند.

علائم دیابت

علامت های دیابت ناشی از افزایش فشار خون است که ممکن است برای افرادی دشوار و افراد دیگر بسیار ملایم و خفیف باشد .

دیابت علائم عمومی نظیر : خستگی شدید ، تاری دید ، تکرر ادرار ، تشنگی زیاد ، کاهش وزن ( در دیابت نوع یک ) ، میل زیاد به خوردن غذا ، مور مور شدن دست و انگشت ها ( در دیابت نوع دو ) دارد .

دیابت در مردان علائمی چون کاهش میل جنسی ، ضعیف شدن عضلات ، اختلال نعوظ داشته باشند و همچنین در زنان مبتلا به دیابت علائمی مانند خارش پوست ، پوست خشک ، عفونت های پوستی و عفونت های دستگاه ادراری اشاره کرد .

اکثر زنان باردار علائم مشخصی ندارند و این بیماری در آنان با انجام یک آزمایش قند خون معمولی که در هفته های ۲۴تا۲۸ بارداری انجام می شود ، تشخیص داده می شود . یک زن مبتلا به دیابت بارداری علائمی چون تشنگی شدید و تکرر ادرار اشاره کرد .

پیش دیابت چیست ؟

یکی دیگر از انواع دیابت ، پیش دیابت است به آن منظور که قندخون از میزان طبیعی خود خارج شده و افزایش پیدا کرده است . سبک زندگی غلط ، رژیم غذایی نامناسب ، مصرف دخانیات از دلایلی است که افراد در معرض این بیماری قرار می گیرد .

تفاوت دیابت نوع یک و نوع دو

دیابت نوع یک زمانی اتفاق می افتد که سلول های تولید کننده انسولین در لوزالمعده بطور کلی نابود می شوند ؛ در نتیجه بدن نمی تواند انسولین تولید کند . در صورتی که نوع دو انسولین توسط لوزالمعده تولید می شود ولی بدن در برابر آن مقاومت می کند . مبتلایان نوع یک کمتر از مبتلایان نوع دو هستند . اگر هر دو دیابت کنترل نشود می تواند خطرناک باشد . گلوکز موجود در خون بصورت یکسان برای هر دو افراد سمی است . اگر اقدامات لازم انجام نشود می تواند به چشم ها ، کلیه ها و هر آنچه در بدن شما است ،آسیب می رساند .

راه های پیشگیری از دیابت

کم کردن مواد قندی : افراد مستعد به دیابت نوع دو باید در خوردن شیرینی جات و کربوهیدرات مراقبت کنند

افزایش تحرک : از دیگر نکاتی که بیماران مستعد باید به آن توجه کنند ، فعالیت بدنی و ورزش منظم است که موجب افزایش سوخت وساز شده و بدن برای کنترل قند خون نیاز کمتری به مصرف انسولین دارد .

دوری از استرس : کاهش استرس از مواردی است که به صورت غیر مستقیم موجب کاهش قند خون می شود زیرا اکثر افراد وقتی که استرس و اضطراب دارند مایل به خوردن شیرینی و غذا هستند .

نوشیدن آب : آشامیدن آب از مواردی است که در کنترل میزان قند و انسولین خون تاثیر مثبتی دارد .

کم کردن وزن : کاهش وزن از عوامل مهمی است که باعث کاهش قند خون می شود . به این علت اکثر پزشکان درباره خطرات چاقی هشدار می دهند .

درمان دیابت نوع یک و نوع دو

درمان نوع یک دیابت

تجویز دارو : اونلین روش درمان دیابت ، دارو درمانی است . دوز های مختلف انسولین دربازه های زمانی گوناگون درمانی است که برای درمان دیابت نوع یک در نظر میگیرند .

تغییر سبک زندگی و تغذیه : در کنار درمان های دارویی سبک زندگی سالم در افراد در میزان قند خون تاثیر زیادی دارد .

جراحی : در مواردی که دیگر دارو پاسخگوی افراد نباشد ، پزشکان روش جراحی پانکراس را پیش می گیرند . در کنار این روش ، دارو درمانی هم ادامه خواهد پیدا کرد .

درمان نوع دو دیابت

ورزش : در کنار رژیم غذایی تحرک زیاد و ورزش از مواردی است که به درمان این بیماری کمک میکند .

تغییر سبک زندگی : اصلاح الگوی غذایی ، حذف کامل مواد قندی ، اولین گام برای کنترل دیابت است .

دارو : اگر فرد مبتلا به دیابت با رژیم غذایی و ورزش نتوانند بیماری خود را کنترل کنند ، مصرف داروهای مختلف چون انسولین و داروهایی که پزشک تجویز می کند به روش درمانی اضافه خواهد شد .

عوارض ابتلا به دیابت

عوارض طولانی مدت بیماری دیابت به تدریج ایجاد می‌شوند؛ هر چه از زمان ابتلای شما به دیابت بیشتر گذشته باشد و قند خونتان کمتر کنترل‌شده باشد، بیشتر احتمال دارد که به عوارض بیماری دیابت دچار شوید. این عوارض می‌توانند ناتوان‌کننده و حتی درمواردی کشنده باشند؛ به همین دلیل کنترل و درمان بیماری اهمیت زیادی دارد.

عوارض قلبی و عروقی

بیماری دیابت احتمال ابتلا به انواع مختلفی از بیماری‌های قلبی و عروقی از قبیل بیماری عروق کرونری، سکته مغزی و تنگی عروق( آترواسکروز) را بالا می‌برد.

نوروپاتی یا آسیب اعصاب

آسیب اعصاب ممکن است ابتدا خودش را به صورت گزگز و بی‌حسی نوک انگشتان دست و پا نشان دهد؛ درصورتی که برای مدت طولانی دیابت را به صورت درمان‌نشده رها کنید، ممکن است با گذشت زمان به طور کلی حس یک اندام را از دست دهید.

آسیب اعصاب دستگاه گوارشی می‌تواند باعث بروز علائمی از قبیل اسهال، استفراغ و یا یبوست شود. در مردان می‌تواند باعث مشکلاتی در نعوظ شود.

نفروپاتی یا آسیب کلیوی

دیابت می‌تواند سیستم فیلتراسیون طبیعی کلیه را مختل کند. آسیب شدید کلیوی در ادامه می‌تواند باعث شود به دیالیز یا کلیوی احتیاج پیدا کنید.

شکل 5عوارض کلیوی دیابت درنهایت می‌تواند منجر به دیالیز شود

رتینوپاتی یا آسیب چشم‌ها

قند بالای خون می‌تواند باعث آسیب به عروق خونرسان چشم شود که درموارد شدید می‌تواند منجر به کوری کامل شود. علاوه بر این دیابت می‌تواند احتمال مشکلات جدی چشم از قبیل آب مرواردی و گلوکوم( افزایش فشار چشم) را بالا ببرد.

آسیب به پا

آسیب اعصاب پا می‌تواند درنهایت باعث بروز عواض جدی برای پا شود. درصورت عدم درمان، زخم‌های سطحی پا می‌توانند باعث بروز عفونت‌های جدی شوند. عفونت و عدم ترمیم زخم درنهایت می‌توانند کار را به جایی برسانند که قطع کردن پا ضرورت یابد.

سایر عوارضی که ممکن است به دنبال دیابت رخ دهندمشکلات شنوایی مشکلات پوستی از قبیل عفونت‌های پوستیبیماری آلزایمرافسردگی مشکلات دهان و دندان.

عوارض دیابت بارداری

دیابت بارداری می‌تواند هم برای جنین و هم برای مادر عوارضی داشته باشد.

عوارض احتمالی دیابت بارداری برای جنین عبارتند از وزن بیش از حد حین تولد ، نارسایی جنین ، افزایش احتمال ابتلا به دیابت نوع دو در آینده ، قند خون پایین ، زردی و حتی مرگ جنین رخ دهد .