امروزه، یکی از آسیب های جدی در مدیریت شهری، پدیده زباله گردی است، پدیده‌ای که تبعات مهمی به لحاظ اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی ، فرهنگی وسلامت جامعه دارد. متاسفانه دیگر زباله گردی زمان و مکان و سن و سال وجنسیت نمی شناسد بطوری که در سطح شهرمردم عادت کرده اندافرادی را ببینند که ازسرناچاری برای تامین معاش از دل زباله های شهر دنبال لقمه نانی هستند.

به نقل از روابط عمومی بنیاد به گزارش خبرنگار رکنا از گلستان ؛ حسن ملک شاهکویی مدیرعامل سازمان پسماند گلستان در خصوص پدیده زباله گردی که در سالیان اخیر رشد چشمگیری داشته است، بیان کرد: اینکه ما نام این پدیده را معضل یا مشکل اجتماعی بدانیم نیازمند تحقیق و پژوهش بیشتری است، امانباید غافل شد افرادی که در این حوزه فعالیت می‌کنند امکان دارند بدلیل ارتباط مستقیم با زباله‌ها دچار بیمارهای عفونی شوند و این بیماری ها را به سایر افراد جامعه انتقال دهند این امر سلامت جامعه باخطر بزرگ روبه‌رو می‌کند زیرا زباله‌گردها هنگامی جستجو در مخازن بدون امکانات بهداشتی و بصورت غیر اصولی زباله ها را باز می‌کنند تا به موارد قابل بازیافت دست پیدا کنند  و سایر زباله‌ها را رها کرده و می‌روند که این امر نه تنها چهره شهر را ناخوشایند می‌کند بلکه شیرابه آن باعث آلودگی آب و خاک و تجمع حیوانات موذی در آن مکان می‌شود.

مدیرعامل سازمان پسماند گلستان بیان کرد: زباله گردی دارای آسیب‌های زیادی است و برای بهبود وضع موجود سازمان در نظر دارد برنامه‌هایی از جمله امنیت شغلی و سلامت آنها را با همراهی دستگاه قضایی و هچنین نیروی انتظامی ایجاد کنیم تا حداقل این عزیزان  ساماندهی شوند.

تولید روزانه حدود 1000 تن زباله در استان گلستان

مدیرعامل سازمان پسماند گلستان بیان کرد: در استان گلستان حدود 1000تن زباله در روز تولید می شود که حدود 270 تن آن مربوط به شهرگرگان می‌شود و مجموعه آنها به دو سایت واقع در آق قلا به سمت جاده قدیم گمیشان و برای شهرها و روستاهای شرق انتقال می یابد.

وی با اشاره به اهمیت آموزش‌ و فرهنگ سازی به مردم جهت تفکیک زباله از مبدا ، افزود: ضرورت اجرای طرح تفکیک زباله از مبدأ فرهنگ‌سازی در خصوص کاهش تولید زباله در بین شهروندان اولویتی است که نباید مورد غفلت واقع شود و باید محورهای اصلی آموزشی انتخاب شده با مشکلات موجود همخوانی داشته باشد. از جمله اقدامات آموزشی که سازمان مدیریت پسماند استان گلستان انجام داده است می توان گفت با در اختیار گذاشتن تجهیزات مختلفی همچون مخازن تفکیک پلاستیکی و پوسترها و بروشورهای آموزشی همکاری با مدارس جهت پیاده سازی فرایند تفکیک پسماندها در مبدا اقدام خوبی در این راستا کرده است.

مدیرعامل سازمان پسماند گلستان  در پایان گفت: شهروندان می‌توانند اقلام تفکیکی خود را تحویل پیمانکاران رسمی سازمان مدیریت پسماند و شهرداری ها بدهند .

زباله‌گردی خانوادگی در گرگان

با بروز مشکلات اقتصادی و رشد تورم درکشورو معضلات موجود درمرکز استان گلستان مانند نبودِ اشتغال مناسب، فقر، مهاجرت از روستا به شهر، حاشیه‌نشینی و…  باعث می‌شود تا شخص گاها مجبور به زباله‌گردی شود.

در این خصوص خبرنگار رکنا با چند زباله گرد کرد  که در ادامه می خوانید؛

• مرد 45ساله ای که مشغول به جمع آوری زباله میگوید: من سرپرست خانواده5نفری هستم روزانه 8ساعت مشغول به جمع آوری ضایعات از مخازن در سطح شهر هستم، حدود 5تا 6 میلیون تومان ماهانه از فروش ضایعات امرار معاش می‌کنم متاسفانه این درآمد کفاف هزینه های جاری ما نیست. من حتی نمیتوانم فرزندانم را برای تحصیل به مدرسه بفرستم .
• کودک زباله گرد میگوید: من و دیگر دوستانم بی سرپناه هستیم، روزانه  حدود 8تا 10ساعت  به جمع آوری زباله مشغولیم و شبها در محل فروش زباله ها اسکان داریم.
• مرد زباله گردی در گرگان نیز در این خصوص می گوید: از زمانی که به خاطر دارم، به این شغل مشغولم و درآمدی که از این طریق بدست می آورم‌ هم، بد نیست و خوشحالم که می‌توانم به خانواده ام کمک کنم حتی با اینکه علاقه ای به انجام این کار ندارم.
• زن زباله گردی به همراه کودک 10ساله اش به خبرنگار رکنا چنین گفت: من سه فرزندم دارم. بعد فوت همسرم با مشکلات فراونی که برایم ایجاد شد و از آنجایی که هیچ حامی نداشتم و شروع هر کاری هم  نیاز به سرمایه داشت، تنها راه چاره من جمع کردن ضایعات شد که بتوانم در این وضعیت بد اقتصادی شکم خودم و فرزندانم را سیر کنم.
• همچنین پسر جوان  ۱۸ ساله ای در گرگان نیز در این خصوص با بیان اینکه چند سالی به این کار مشغول است و به نوعی شغل پدری است، افزود: با اینکه از بیماری HIV رنج میبرم و انگیزه ای برای ادامه زندگی نداشته و برای شرایط مناسب خانواده مجبور به انجام این کار هستم و خدا را شکر درآمد خوبی هم دارم .
• فرد دیگری که از اتباع خارجی بود می گوید: من چون از افغانستان مهاجرت کردم، بدلیل نداشتن مدارک هویتی و پروانه کار نمی‌توانم در هر جایی مشغول به کار شوم؛ بنابراین به جمع آوری ضایعات که نیاز به هیچگونه  مدرک هویتی نداشت روی آوردم.

با مرور این گزارش میدانی ازشرایط زباله گرد ها در سطح شهر گرگان، باید گفت حدود 2000 زباله گرد که بیشترین آنها را اتباع افغانی تشکیل می‌دهند و همچنین حدود 150 ایستگاه غیرمجاز در سطح شهر وجود دارد که حدود 90 درصد از آنها شبکه‌ای عمل می‌کنند و زیر 10 درصد به دلیل اعتیاد و مشکلات اقتصادی بر سر مخازن می‌روند .

بعضی زباله گردها از اعتیاد شدید رنج می‌برند و شرایط مناسب برای اسکان هم ندارند. بیشتر آنها حاشیه نشین و در نزدیکی ایستگاه ضایعات سکونت دارند. اکثر زباله گردهای شهر گرگان از مردان و کودکان تشکیل شده اند آنها تجهیزات مناسب برای این کار ندارند و مجبور به جمع آوری زباله به روش غیر اصولی هستند و بیشتر آنها حتی بدون گواهینامه در سطح شهر تردد می‌کنند که این امر از ضعف مدیریتی سازمان های مربوطه هم نشات می گیرد.

نبود کار می‌تواند علت عمده زباله گردی باشد

زباله گردها را یک مسئله اجتماعی و زنگ خطر و هشداری برای جامعه  باید دانست بیکاری، اختلاف طبقاتی و… همه بر زندگی اجتماعی افراد جامعه تأثیر دارند که می تواند موجب مشکلات متعدد اجتماعی شود.

شاید یکی از دلایل مهم افزایش شغل زباله گردی در استان گلستان نبود بستر مناسب برای کار باشد اما نباید غافل شد که استان گلستان برخوردار از امکانات و قابلیت های کم نظیر اقتصادی و اجتماعی است که متاسفانه برای ایجاد شغل از آنها بهره برداری مناسب نشده است.

یکی از راههای برخورد با این پدیده حمایت بیشتر دولت و مؤسسه های حمایتی از این اقشار از طریق آموزش در مراکز فنی حرفه ای  و برگرداندن آنها به چرخه کار و تولید است.

راهکاری برای شهروندان :

همیشه گفته اند پیشگیری بهتر از درمان است و شاید همین موضوع درباره بازیافت زباله ها نیز صادق باشد با تولید کمتر زباله هایی که از شیشه، کاغذ و نایلون تشکیل شده است، برای حفاظت از محیط زیست قدم جدی برداریم باید بدنبال توسعه فرهنگ تفکیک زباله از مبدا در شهر گرگان باشیم برای سلامت خودمان و حفظ محیط زیست مکان زندگی مان.