متخصص روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی درباره اینکه چه زمانی باید به روانپزشک و یا روانشناس مراجعه کرد، توضیح داد.
به گزارش روابط عمومی بنیاد به نقل از خبرگزاری فارس، از گذشته تا به امروز در هر مرحله‌ای از زندگی، انسانها با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند. این مشکلات به طور طبیعی سبب می‌شود روان انسان درگیر شده و هر شخص برای رفع همچنین مشکلاتی با متخصصین مربوطه در ارتباط باشند.
امروزه با پیشرفت علم و روشنگری در زمینه‌های روانی، مردم بیشتر به روانشناس‌ها و مشاورین روی آورده‌اند و این قضیه باعث می‌شود بسیاری از مشکلات شخصی و اجتماعی به راحتی حل شود.
علائمی که به ما هشدار می‌دهند که کی باید به روانپزشک مراجعه کنیم عبارتند از:
۱- اختلال در غلبه بر مشکلات یا تصمیم گیری‌ها ۲- اضطراب یا نگرانی بیش از حد در مورد یک یا چند موضوع ۳- کند فکر کردن ۴- نوسانات خلقی بسیار شدید و زیاد ۵- خشم و یا حساسیت به دوستان، خانواده یا شریک زندگی ۶- بی تفاوت بودن نسبت به آینده ۷- ناتوانی در لذت بردن از هر چیزی ۸- ایده‌ها و افکار عجیب و غریب
تفاوت روانپزشک و روانشناس
بعد از پاسخ به سوال چه زمانی باید به روانپزشک مراجعه کنیم، باید تفاوت بین روانپزشک و روانشناس را بدانید. به این نکته توجه کنید که این دو در یک راستا بوده‌اند اما تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارند. همچنین این دو جایگزین یکدیگر نبوده و در بسیاری از موارد، نیاز است که مراحل روانشناسی و روانپزشکی، در موازات یکدیگر برای بهبود بیمار استفاده شود.
۵ تفاوت مهم و اساسی روانشناس و روانپزشک
۱. جلسات روانپزشکی نسبت به جلسات روانشناسی با فاصله بیشتری صورت می‌گیرد. ۲. اثرات روانشناختی امکان دارد به خاطر مشکلات جسمی باشد که در این صورت روانپزشک آزمایش پزشکی تجویز خواهد کرد. ۳. جلسات روان درمانی طولانی تر و نزدیک به هم بوده و اغلب هر جلسه نزدیک به ۴۵ دقیقه و هفته‌ای یک الی دو مرتبه برگزار می‌شود. ۴. روانشناس به هیچ عنوان صلاحیت تجویز داروی روان پزشکی را نخواهد داشت ولی در بعضی مراکز روانشناسی این اشتباه صورت می‌گیرد. ۵. گاهی اختلال‌های شدید نظیر اختلال شخصیت مرزی و افسردگی حاد، باید به طور همزمان به روانشناس و روانپزشک مراجعه شود.
جمال شمس، استاد روانپزشکی شهید بهشتی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی در تعریف روان، اظهار کرد: مغز انسان عملکرد منحصربه‌فردی دارد که رفتار، هیجان و تفکر را شکل می‌دهد.
وی با بیان اینکه بخش مهم عملکرد مغز به تفکرات و هیجانات مربوط است، افزود: تنظیم هیجانات، واکنش و رفتار به این معنی که چگونه با دیگران ارتباط برقرار و یا رفتار کنیم و یا در هر موقعیتی چه واکنشی از خودمان نشان دهیم، مربوط به حوزه روان است.
این عضو هیأت علمی دانشگاه ادامه داد: مغز برای حرکت، تکلم و واکنش، کار انجام می‌دهد؛ ضمن اینکه گلوکوز نیز مصرف می‌کند و به انرژی نیاز دارد.
شمس با تاکید براینکه عملکرد روان و مغز نیز مثل سایر بخش‌های بدن است اضافه کرد: بیماری‌های روان هیچ تفاوتی با سایر بیماریها مثل بیماری معده، قلبی و ریوی ندارد بنابراین نیازمند درمان است.
وی با اشاره به اینکه مواد شیمیایی در عملکرد مغز انسان موثر است، گفت: گیرنده‌ها وتحریکات الکتریکی می‌تواند فعالیت‌های مغز را به هم بریزد و یا آن را دچار اختلال کند، در نتیجه این به هم ریختگی می‌تواند خود را به شکل بیماری روان نشان دهد.
استاد دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با اشاره به اینکه برخی بیماریها و یا اختلالاتی که درعملکرد مغز ایجاد می‌شود با دارو درمان می‌شود و یا تاحدودی کنترل می‌شود ادامه داد: مسئله مهم این است که این فعالیت‌ها تحت تاثیر دنیای پیرامون و عالم بیرون مغز نیز هستند، به این معنی که جدای از اینکه بحث سلول، مواد شیمیایی وناقل‌های عصبی مطرح باشد، گیرنده‌ها نیز اثر دارند.
شمس عنوان کرد: اتفاقاتی که در دنیای بیرون رخ می‌دهد از طریق مختلف بر مغز ما اثر دارد بنابراین زمانی که فعالیت‌های مغز ما تحت تاثیر محیط پیرامون است، می‌توانیم با روش‌هایی به غیر از دارودرمانی نیز بر مغز اثر بگذاریم.
وی در پاسخ به این سوال که چه زمانی مراجعه به روانپزشک و یا روانشناس ضرورت دارد؟، گفت: قاعدتا زمانی که در سه حوزه تفکر، هیجان و رفتار دچار مشکل شده‌ایم باید به روانشناس بالینی و یا روانپزشک مراجعه کنیم، این وظیفه روانپزشک و روانشناس است که تشخیص دهد که مراجعه کننده به چه طیفی از خدمت نیاز دارد و بیمار را به درستی ارجاع دهد.
وی با اشاره به اینکه روانشناسان بالینی با کمک تکنیک‌های به خصوصی عملکرد مغز را به سمت عملکرد طبیعی پیش‌می‌برند، ادامه داد: این متخصصان نیز به واسطه مواد شیمیایی در مغز و ناقل‌های عصبی اینکار را انجام می‌دهند، یعنی روانشناس بالینی که روان درمانی شناختی رفتاری انجام می‌دهد با تکنیک‌ها و تغییراتی که در وضعیت شناختی فرد ایجاد می‌کند در واقع اثر بیولوژیک و یا زیستی برای فرد ایجاد می‌کند.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی در ادامه با بیان اینکه روانشناسی بالینی به چندین رشته و تخصص تقسیم می‌شود، گفت: مشاوره یکی از رشته‌های روانشناسی بالینی است، افراد در زندگی روزمره و در شرایط مختلف و یا پیدا کردن بهترین راهکار برای حل مشکلات نیاز به کمک و مشورت دارند، این موضوع هیچ ارتباطی به بیماری روانپزشکی ندارد، اینها مواردی است که افراد روزمره با آن مواجه هستند و آشنایی مهارت مواجه با آن ضرورت دارد.
وی اضافه کرد: روانشناسی که در زمینه مشاوره تخصص دارد، فرد سالمی را که نیاز به کمک و مشورت دارد با بهترین راهکار راهنمایی می‌کند.
متخصص روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی ادامه داد: روانپزشک مستقیما با مواد شیمیایی و ناقلها بر تحریکات الکتریکی اثر می‌گذارد.
وی افزود: روانپزشکان در واقع پزشکان عمومی هستند که دوره چهار ساله تخصص در این حوزه را دریافت کرده‌اند.
به گفته شمس روانپزشکان با این موضوع آشنا هستند که بیماریها را تشخیص و با استفاده از مواد شیمیایی یا همان داروها، فعالیت مغز را به سمت طبیعی شدن پیش ببرد.
متخصص روانپزشکی دانشگاه با بیان اینکه در برخی مواد بیمار نیاز به درمان توامان با کمک روانشناس بالینی و روانپزشک دارد، اضافه کرد: واژه‌ای با عنوان “تراپیست” که این روزها متداول شده و مردم در بسیاری از موارد از آن استفاده می‌کنند، طیف وسیعی از درمان‌ها را دربرمی‌گیرد؛ در عین حال اگر بخواهیم به شکل تخصصی موضوع را مطرح کنیم مشاوره برای شرایطی است که فرد بیماری و اختلال خاصی ندارد و برای راهنمایی و مدیریت شرایطی که نیاز به دانش و تخصص دارد به پزشک مراجعه می‌کند، ولی فردی که دچار بیماری و یا اختلال در عملکرد روان است(مثل افسردگی، خشم، اضطراب و …) به روان درمانگر مراجعه می‌کند.
وی با تاکید بر اینکه روان درمانی، سبک‌های مختلفی دارد اضافه کرد: این نوع درمان رویکردهای مختلفی مثل روان تحلیلی و درمان‌های شناختی رفتاری دارد.
