اوتیسم چیست؟
اختلال طیف اوتیسم (ASD) شدید ترین اختلال روانی کودکان به حساب می آید که خانواده های بسیاری را در سرتاسر جهان درگیر خود کرده است .
اختلال طیف اوتیسم شامل انواع رفتار هایی است که مشخصه ی اصلی آن ها مشکلات شدید در چندین حوزه ی رشدی از جمله ارتباط برقرار کردن با دیگران تبادل اطلاعات با دیگران و محدود بودن فعالیت ها و رفتارهای تکراری و تپیکال در گفتار می شود.
اختلال طیف اوتیسم از لحاظ شدت به سه گروه تقسیم می شود
سطح یک : زمانی است که فرد قادر به حرف زدن است اما تعامل اجتماعی اندکی دارد ( این سطح شبیه سطح آسپرگر است که در راهنمایی تشخیصی و آماری اختلال های روانی (DSM-5) عنوان آن تغییر کرده و در بین طیف این بیماری جای داد شده است ) .
سطح دو : زمانی است که گفتار در حداقل و تعامل اجتماعی نیز در حداقل است ( این سطح شبیه سندروم رت است که در راهنمایی تشخیصی و آماری اختلال های روانی(DSM-5) عنوان آن تغییر کرده و در بین طیف اوتیسم جای داده شده است ) .
سطح سه : زمانی است که فرد قادر به حرف زدن نیست و فقدان هر گونه تعامل اجتماعی دارد.
شیوع
آمار های کنونی نشان دهنده ی میزان شیوع یک درصدی این بیماری در جمعیت هر جامعه ای است، یعنی به طور تخصصی آمار ها نشان می دهد که از هر 68 کودکی که به دنیا می آید یکی از آن ها به اختلال طیف این بیماری مبتلاست و این آمار ها حاکی از آن است که میزان شیوع این اختلال در پسرها 5/4 برابر دختر ها است یعنی از هر 42 پسر متولد شده 1 پسر و از هر 189 دختر متولد شده 1 دختر مبتلا می باشد.
سبب شناسی اختلال طیف
اوتیسم حاصل ترکیب عوامل محیطی و ژنتیک است. با وجود اینکه در مورد سبب شناسی و علل بروز این اختلال روانی پاسخ قطعی ارائه نشده ولی مطالعات نوروآناتومیک قویاً حکایت از آن دارد که تغییر یا اختلال در رشد مبتلایان به این بیماری در هفته های اول بارداری شروع می شود.
ظاهراً این تحقیقات رشدی حوادثی پاتولوژیک در مغز پدید می آورند که مغز را به شدت تحت تاثیر عوامل محیطی قرار می دهند. وزن و حجم کودکان اوتیستیک بیشتر از همتایان سالم ایشان است که ناشی از افزایش تعداد نورون ها و تغییر الگوی ارتباطات نورونی است.
همچنین چندین ناهنجاری نوروترانسمتری در مبتلایان به این بیماری تشخیص داده شده که مهم ترین آن ها افزایش سطح سروتونین است. در سال های اخیر تحقیقات زیادی روی تاثیر ژنتیک بر بیماری انجام شده است. از جمله اینکه جهش ژنی در اسپرم پدر در ایجاد بیماری خیلی نقش مهمی ایفا می کند.
مطالعات نشان می دهند که خطر تغییر در DNA در نتیجه جهش ژنی در اسپرم مردها بخصوص در سنین بالا تاثیر گذار است. جهش ژنتیکی در DNA کودکان اوتیستیک عیناً همان جهش های ژنتیکی هست که در اسپرم پدرشان وجود داشته است. به کمک این روش با بررسی اسپرم هر پدری می شود فهمید که چقدر احتمال تولد فرزندی با اختلال اوتیسم وجود خواهد داشت.
عوامل خطر ساز
از عوامل خطر ساز این اختلال می توان به بالا بودن سن پدر و پایین بودن سن مادر ، بالا بودن استرس مادر در بارداری ، وجود علایم آلرژیک در دوره بارداری، ازدواج فامیلی در والدین کودک، وجود سابقه اختلالات ارتباطی و گفتار و زبان در خانواده که با وقوع اختلال اوتیسم رابطه معناداری دارند، نام برد.
همچنین حوادث غیر معمول قبل از تولد کودک، نقش در رشد نوزاد در دوره جنینی و از حوادث حین تولد آنوکسی و هایپرکسی کودک (تولد کودک از پا)، زودرس بودن(طول بارداری کمتر از 35 هفته) و نمره آپگار 7 در 5 دقیقه اول بعد از تولد می باشد. از میان فاکتورهای مورد بررسی سابقه اختلال اسکیزوفرنیا در والدین ، سن کمتر از 20 سال مادر و سن بالای 39 سال پدر را می توان برشمرد که دارای ارتباط معنی داری با وقوع اوتیسم بودند .
در مورد حوادث پس از تولد وقوع تشنج و تب از زمان تولد تا تشخیص قطعی اختلال و نیز ضربه به سر کودک در اثر سقوط از بلندی، تصادف و یا برخورد یک شی سخت در این گروه کودکان است که نسبت به گروه دیگر به طور معنی داری بیشتر بوده است.
ارزیابی جامع تشخیص
این بررسی شامل ارزیابی دقیق کودک و مصاحبه با والدین است و می تواند شامل ارزیابی شنوایی، بینایی، حسی و حتی آزمایشات ژنتیک گردد. در این مرحله میتوان از تست های استاندارد تشخیص اوتیسم شامل ADI-R و ADOS-G و گارس (GARS) استفاده نمود. در حال حاضر تست گارس و ADI-R در کشور ما و در مرکز اردیبهشت جهت دقیق اوتیسم انجام می پذیرد.
درمان
متاسفانه درمان قطعی برای این اختلال وجود ندارد اما تشخیص زود هنگام آن می تواند بسیار تاثیر گذار در روند پیشرفت این اختلال باشد و یک سری آموزش هایی را جهت پیشبرد بهتر وضعیت ارتباطی و گفتاری کودکان توسط مربی های این بیماری آغاز شود که می تواند بسیار تاثیر گذار باشد.
نتیجه گیری
بهتر است که قبل از اقدام به فرزند آوری به پزشک متخصص مراجعه کنید و آزمایش دهید و تمام شرایط خودتان و همسرتان را بررسی کنید و در صورت وجود مشکل بتوانید از اول از آن مشکل پیشگیری کنید تا فرزندتان دچار اذیت و ناراحتی نشود.
