رییس آزمایشگاه سم شناسی مرکز تشخیصی و آزمایشگاهی پزشکی قانونی استان تهران گفت: بررسی های به عمل آمده در آزمایشگاه های سم شناسی قانونی بر روی دارو های ترک اعتیاد، افزاینده وزن (بدنسازی)، کاهنده وزن و افزاینده قوای جنسی نشان می دهد که داروهای فله ای و بدون برچسب وزارت بهداشت موجود در عطاری ها، حاوی مواد مؤثره دارویی بوده و در صورت استفاده، تهدید کننده سلامتی و حیات افراد هستند.
روابط عمومی بنیاد به نقل از ایلنا
به گزارش ایلنا به نقل از اداره کل روابط عمومی و امور بین الملل سازمان پزشکی قانونی کشور، مریم اخگری با بیان این مطلب افزود: استفاده از طب مکمل و جایگزین امری شناخته و پذیرفته شده در جهان بوده و در بسیاری از کشورها در حال گسترش است و در سال های اخیر مصرف داروهای مکمل با پایه گیاهی در کشور ما نیز روند رو به رشد داشته است.
وی خاطرنشان کرد: برخلاف وجود قوانین مربوط به تولید، توزیع و مصرف داروها در مکمل های مختلف، هیچ یک از فرآورده های گیاهی تقلبی از این سدها عبور نکرده و هر یک می توانند به عنوان تهدیدی برای سلامت جامعه محسوب شوند.
عضو هیات علمی سازمان پزشکی قانونی کشور افزود: متأسفانه بسیاری از مکمل های دارویی که با منشاء به اصطلاح گیاهی از مبادی غیررسمی وارد کشور شده و یا از طریق شبکه های ماهواره ای و اینترنتی به فروش می رسند داروی تقلبی بوده و مصرف آن ها می تواند عوارض جبران ناپذیری را برای فرد ایجاد کند.
وی با اشاره به تعریف سازمان جهانی بهداشت از «داروهای تقلبی» تصریح کرد: دارویی که به صورت عمدی، به لحاظ هویت و منشا دارای برچسب اشتباه باشد در زمره داروی تقلبی قرار دارد.
در تعریف سازمان جهانی بهداشت تصریح شده است: فرآورده ای غیراستاندارد که کیفیت، ایمنی و کارآیی کمتری نسبت به نمونه های استاندارد دارند، داروی تقلبی هستند. متأسفانه عمده مکمل های گیاهی موجود در بازار سیاه دارویی ایران دارای خصوصیات فوق بوده و به عنوان داروهای تقلبی محسوب می شوند.
به گفته اخگری از مکمل های موجود در بازار سیاه دارویی ایران می توان به مکمل های گیاهی نیروزا و افزاینده وزن، کاهنده وزن، افزاینده های قوای جنسی و مکمل های مورد استفاده در ترک اعتیاد اشاره کرد.
رییس آزمایشگاه سم شناسی مرکز تشخیصی و آزمایشگاهی پزشکی قانونی استان تهران با بیان اینکه افراد سودجو با هدف دستیابی به نتیجه سریع و مورد پسند بیمار مبادرت به تهیه فرآورده های گیاهی تقلبی با قیمت های گزاف می کنند؛ اظهار داشت: این ترکیبات حاوی گیاهان مختلف همراه با مقادیر نامشخصی از داروهای شیمیایی هستند که نام هیچ یک از آن ها روی برچسب دارو ذکر نشده است.
اخگری همچنین گفت: داروهای گیاهی تقلبی عمدتاً به شکل دست ساز تهیه شده و هیچ یک از مراحل کنترل کیفیت در مورد آن ها انجام نمی شود ضمن آنکه بسیاری از شکایات ارجاعی به سازمان پزشکی قانونی کشور ناشی از عوارض مصرف داروهای گیاهی تقلبی بوده که به عنوان مکمل به افراد فروخته شده اند.
وی با اشاره به اینکه داروهای تقلبی در شکل های مختلف قرص، کپسول و ساشه و در رنگ ها و طرح های مختلف موجود است، افزود: دارو های گیاهی دست ساز دارای طیف گسترده ای است و به عنوان مکمل های غذایی، مواد نیروزا، دارو های لاغری، دارو های چاقی، داروی چربی سوز، دارو های ترک اعتیاد به سیگار و مواد مخدر، دارو های بدنسازی، دارو های ضد چروک و جوانی پوست، دارو های افزاینده قوای جنسی و بسیاری از مواد دیگر به بیماران معرفی می شوند.
اخگری در ادامه به برخی از این داروها، ترکیبات و عوارض آن ها که بر اساس بررسی های آزمایشگاه سم شناسی قانونی پزشکی قانونی استان تهران به دست آمده اشاره کرد.
ترک اعتیاد دست ساز با برچسب “صرفا گیاهی“
بررسی بر روی داروهای مختلف ترک اعتیاد غیراستاندارد نشان داد که این داروها عمدتاً حاوی دیفنوکسیلات، ترامادول، متادون، کدئین، استامینوفن، فلوکستین، سرترالین، دکسترومتورفان، سیپروهپتادین، کلرفنیرامین و سیپروهپتادین بوده اند.
افزاینده وزن تقلبی
دارو های افزاینده وزن عمدتاً حاوی ترکیباتی از خانواده کورتیکواستروئیدها (کورتون ها) هستند که موجب احتباس آب در بدن شده و وزن را افزایش می دهند. استفاده از این ترکیبات موجب افزایش کاذب اشتها شده و افزایش وزن را به همراه خواهد داشت.
دیابت، پوکی استخوان، ایجاد آکنه پوستی، زخم های دستگاه گوارش، افسردگی، ضعف عضلانی و مشکلات پوستی از سایر عوارض مصرف ترکیبات کورتیکواستروئیدی است. در مصرف موقت، کورتون ها سبب شفافیت و براق شدن پوست شده اما در مصرف طولانی مدت خطوط آبی رنگ در پوست، شکنندگی پوست و پیری زودرس را موجب می شوند.
از دیگر اجزای استخراج شده از این داروها سیپروهپتادین است که دارویی از دسته آنتی هیستامین ها بوده و موجب افزایش اشتها می شود. از عوارض داروی سیپروهپتادین می توان به تاری دید، خواب آلودگی، خشکی دهان، تهوع، استفراغ، بی قراری و عصبانیت اشاره کرد.
درمان کننده چاقی
دارو های درمان کننده چاقی امروزه دارای مصارف زیادی بوده و به خصوص خانم ها از طرفداران مصرف این داروها می باشند. معرفی کنندگان دارو با تبلیغ این مسئله که داروی ارائه شده فاقد عوارض بوده و موجب کاهش وزن قابل توجه در طی یک ماه می شود اقدام به فریب مشتریان و فروش داروی خود می کنند.
باید توجه داشت که داروهایی که تحت عنوان دارو های چربی سوز، داروی لاغری بدون نسخه و گیاهی معرفی می شوند عمدتا حاوی ترکیبات آمفتامینی و شبه آمفتامینی بوده و در مصرف کنندگان عوارضی مانند لرزش، تعریق، افزایش فشار خون، بی خوابی، لاغری سریع، کاهش اشتها، سردرد، توهم، قرمزی چشم، حملات قلبی و مرگ را ایجاد می کنند.
داروهای کاهنده وزن عمدتاً حاوی ترکیب سیبوترامین هستند. این دارو از سال ۲۰۱۰ از بازار دارویی آمریکا جمع آوری شده است. مصرف سیبوترامین می تواند موجب ایجاد عوارضی شبیه به ترکیبات آمفتامینی در بدن شود که از جمله عوارض آن می توان به افزایش فشار خون، مشکلات کبدی و کلیوی، تشنج، خونریزی مغزی، افسردگی و … اشاره کرد.
افزاینده قوای جنسی
دارو های افزاینده قوای جنسی نیز صرفا” گیاهی نبوده و دارای مواد موثره ای مانند سیلدنافیل هستند. این دارو دارای عوارضی از قبیل سردرد، گرگرفتگی، از دست دادن دید محیطی، افت فشار خون، از دست دادن شنوایی و تاری دید می باشد.
در مطالعه ای که در اداره کل پزشکی قانونی استان بوشهر روی داروهای گیاهی افزاینده قوای جنسی انجام شد، این داروها حاوی داروی سیلدنافیل با دوز نامشخص بود. به علاوه یکی از اشکال دارویی عرضه شده تحت عنوان افزاینده قوای جنسی، حاوی ترامادول با دوز بالا بوده است.
داروهای مذکور عمدتاً با مقادیر بیش از محدوده درمانی و با دوزهای متغیردر فرآورده های گیاهی قابل جستجو هستند لذا مصرف این داروها موجب افزایش خطر ایجاد مسمومیت و عوارض جانبی ناشی از مصرف داروها تا چندین برابر حالت استاندارد خواهد شد.
