رییس اداره مشاوره و سلامت روان وزارت بهداشت از برنامه ریزی برای الزامی شدن دوره های مهارت آموزی پیشگیری از آسیب های اجتماعی جهت فارغ التحصیلی دانشجویان علوم پزشکی خبر داد.
به گزارش روابط عمومی بنیاد به نقل از خبرگزاری مهر به نقل از وزارت بهداشت، دکتر سیامک طهماسبی گفت: مباحث مربوط به تحصیل، فشار تحصیلی، رژیم نامناسب رسانه‌ای، آینده شغلی و ناامیدی از آینده شغلی، شکست‌های عاطفی، اختلال در روابط خانوادگی و ضعف اعتقادی زمینه ساز و تسریع‌کننده بروز آسیب‌های اجتماعی در دانشجویان هستند.
برنامه ریزی برای الزامی شدن گذراندن دوره های مهارت آموزی پیشگیری از آسیب های اجتماعی
وی افزود: در همه دوره‌ها باید مهارت‌هایی را در قالب کارگاهی برای دانشجویان تدوین کرد و البته با شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی صحبت و موافقت در این زمینه انجام شده و مقرر شده برنامه‌هایی در قالب کارگاه برای دانشجویان و دستیاران تدارک ببینیم و گواهی این کارگاه‌ها، شرط فارغ التحصیل شدن باشد که احتمالاً بعد از تصویب، از سال آینده عملیاتی می‌شود.
طهماسبی افزود: دانشجویان مکلف هستند دوره های مهارت آموزی پیشگیری از آسیب های اجتماعی را بگذرانند. البته در حال حاضر حدود ۴۰ درصد از دانشگاه‌ها با استفاده از ظرفیت شورای تامین بهداشت روان و نامه های ارسالی معاونت فرهنگی این کار را انجام می‌دهند.
وی به ادارات مشاوره و سلامت روان دانشگاه های علوم پزشکی توصیه کرد: آیین نامه‌ها و بخش نامه ها را جدی بگیرند. بخصوص آیین نامه مرکز مشاوره مبتنی بر سبک زندگی ایرانی اسلامی که دو ماه پیش توسط وزیر بهداشت به دانشگاه‌های علوم پزشکی ابلاغ شد، سطح ادارات را بالاتر می‌برد و باعث می‌شود کمبود نیروی انسانی در حوزه مشاوره بعد از سال ها تا حدودی جبران شود.
این مقام مسؤول ادامه داد: دانشجویان ممکن است در تمامی دوران تحصیل خود از طرف عوامل و دلایل مختلفی دچار استرس و اضطراب شوند. اولین عامل استرس‌زا در بین دانشجویان علاوه بر تمامی استرس‌های وارد شده طبیعی می‌تواند ناشی از دلتنگی باشد. دلتنگی عامل ایجاد استرس در دانشجویان غیر بومی(دور از خانه) است که به خوابگاه رفته‌اند. دلتنگی بسته به شخصیت آنها ممکن است از چند هفته تا چند ماه طول بکشد تا حالت عادی‌تری پیدا کند.
وی گفت: دومین عامل استرس زای مهم در زندگی دانشجویی، مشکل در روابط است. برای دانشجویان پیدا کردن دوستان جدید و برقرار کردن رابطه صمیمانه با آنها مشکل است. معمولاً دانشجویان در ماه‌های نخست حضور در دانشگاه که احساس تنهایی می‌کنند، نیاز به حمایت از طرف دانشگاه و سال بالایی‌ها دارند.
طهماسبی افزود: دانشجویانی که وارد دانشگاه می شوند، متوجه می‌شوند تحصیل در دانشگاه با دبیرستان فرق دارد و کار سخت‌تری است و وقتی نمی‌توانند انتظارات را برآورده کنند، دچار استرس می‌شوند، گرفتن نمره خوب از امتحانات نیز عامل استرس زای دیگری است.
غربالگری سالانه برای دانشجویان علوم پزشکی در زمینه استرس و اضطراب
رییس مرکز مشاوره و سلامت روان دانشجویان وزارت بهداشت با اشاره به اینکه غربالگری سالانه برای دانشجویان علوم پزشکی در زمینه استرس و اضطراب انجام می شود، خاطرنشان کرد: از سال گذشته ما نه تنها برای دانشجویان جدیدالورود بلکه برای همه دانشجویان علوم پزشکی در مقاطع مختلف، غربالگری‌هایی انجام می‌دهیم که مسائل مربوط به استرس و اضطراب و اختلالات مرتبط با آن نیز در آن بررسی می شود.
وی افزود: بعد از غربالگری ها، برای دانشجویان کتاب های مربوط به استرس و رفع اضطراب باز می شود و این کتاب های خودیاری مشکل بعضی از دانشجویان را مرتفع می کند و دانشجویان با مطالعه و تمرینات منظم بر اساس این کتاب های خودیاری، مشکلات شان رفع می شود اما برخی از دانشجویانی که مشکلات شان در این مرحله رفع نمی شود باید به مشاوران مراجعه کنند و شاید جلسات مشاوره آنها به چند جلسه بیشتر نرسد و عده ای نیاز به جلسات طولانی تری و حتی نیاز به درمان دارویی دارند.
طهماسبی با اشاره به عوارض روحی و جسمی ناشی از استرس گفت: در دانشجویان علوم پزشکی استرس واضطراب ناشی از امتحان و تحصیل به دلیل حجم و مطالب درسی بیشتر است تا جایی که برخی اوقات باعث می‌شود که دانشجو نمره پایین کسب کند و مشروط شود و درنهایت اختلال های جسمی و حتی روانی جدی برای دانشجو حادث شود که این اضطراب، ناشی از این است که فرد احساس می کند توانایی غلبه بر امتحان و کسب موفقیت را ندارد و امتحان را خیلی سخت می گیرد و به آینده شغلی اش ربط می‌دهد و همه چیز برایش امتحان و آزمون می شود.
وی گفت: دانشجو انتظار دارد معدلی که در مدرسه کسب کرده است را در دانشگاه نیز کسب کند و این انتظارات ناکارآمد لطمه سنگینی بر جسم و روح افراد می گذارد و در این میان دانشجویانی که اعتماد به نفس کمتری دارند بیشتر دچار اضطراب می شوند؛ افرادی که ادراک و تصورشان از آینده شغلی وتحصیلی، منفی است بیشتر دچار استرس می شوند که با اصلاح رفتار و افزایش اعتماد به نفس و راهکارهای دیگر می توانند بر استرس خود غلبه کنند. در این میان اساتید نقش موثری دارند چه در افزایش و چه در کاهش استرس‌های غیر ضرور و اساتید می‌توانند با انتظارات روشن و روش‌های مشارکتی تدریس استرس دانشجویان را مدیریت کنند.
هشدار درباره مصرف داروهای ضداضطراب در شب امتحان
رییس اداره مشاوره و سلامت روان وزارت بهداشت درباره مصرف داروهای ضداضطراب بخصوص در شب امتحان گفت: برخی از دانشجویان متاسفانه برای بیدار ماندن شب امتحان و کاهش استرس ناشی از امتحان، به مصرف داروهای ضد اضطراب و آرام بخش و ریتالین روی می آورند که اگر این داروها با تجویز روانپزشک باشد می تواند مفید باشد اما اگر خودتجویزی در خصوص این داروها توسط دانشجو صورت بگیرد، ممکن است عوارض جسمی و روحی زیادی برای فرد ایجاد کند و وابستگی و اعتیاد به این داروها برای وی مخرب باشد.
وی ادامه داد: تعدادی از افراد برای رفع استرس و افزایش تمرکز برای یادگیری به نوروفیدبک روی می آورند که برای افزایش تمرکز می تواند مفید و کمک کننده باشد. نورو فیدبک براساس سیستم بازخورد دهی و شرطی شدن فعال طراحی شده و سطح آگاهی و انتخاب گری افراد را در فعالیت ها افزایش می دهد. به هرحال نوروفیدبک به عنوان یک درمان کمکی به مشاوره و دارودرمانی، می تواند مکمل خوبی باشد ولی تعمیم این درمان و تبلیغ فواید غیر واقعی برای آن درست نیست.
طهماسبی به موضوع اقدام به خودکشی به عنوان یکی از آسیب های اجتماعی اشاره کرد و گفت: موضوع اقدام به خودکشی یکی از مسائلی است که باید به صورت ویژه و جدی به آن نگاه کرد. اقدام به خودکشی ممکن است به دلیل مسائل تحصیلی، افت تحصیلی، مشروط شدن، شکست عاطفی، اختلافات خانوادگی و یا یکی از علت های ماشه چکان دیگر اتفاق بیفتد و طبیعتاً اگر بتوانیم زودتر این مسائل را غربالگری وتشخیص داده و در مسیر مداخله قرار دهیم، می توانیم اقدامات پیشگیرانه انجام دهیم و از خیلی حوادث و اتفاقات جلوگیری کنیم.
وی گفت: برای رسیدن به این هدف، ۷ پودمان آموزشی و وبینارهای متعدد برگزار کردیم و این غیر از برنامه‌های مناطق، کیس دشوار و ژورنال کلاب‌هاست که البته باید ادامه یابند و غنی‌تر شوند.
اقدام به خودکشی به نسبت جمعیت عمومی، در دستیاران بیشتر از سایر گروه هاست
رییس اداره مشاوره و سلامت روان وزارت بهداشت درخصوص پدیده اقدام به خودکشی در جامعه آماری دانشجویان علوم پزشکی گفت: اقدام به خودکشی به نسبت جمعیت عمومی، در دستیاران بیشتر از سایر گروه هاست. در مجموع آمار خودکشی منجر به فوت در دانشجویان علوم پزشکی از جمعیت عمومی بیشتر نیست اما در جمعیت دستیاران، این آمار از جمعیت عمومی بیشتر است و آنها فشار درسی وکاری شان زیاد است و این فشار و استرسها به این قضیه دامن می‌زند از این رو این دسته از افراد نیاز به توجه ویژه تری دارند و لزوماً این نیازها اقتصادی نیست و می‌تواند جنبه رفاهی یا روان شناختی یا خانوادگی داشته باشد و توسط سازمان‌های مختلف از جمله نظام پزشکی تامین شود.
وی گفت: گاهی اوقات غربالگری‌های به هنگام می‌تواند نتایج امیدوارکننده‌ای داشته باشد و اگر بتوان انگیزه افراد را با دادن امتیازاتی جهت انجام غربالگری، افزایش داد، می‌توان زودتر،خطر پذیری افراد را تشخیص و درمان کنیم.
طهماسبی گفت: متاسفانه هر از گاهی، صحبت‌هایی در فضای مجازی می‌شود و یک بهانه و دلیلی برای اثبات خود، تجارت یا انتقام از طریق صحبت کردن و بحث کردن در خصوص علل خودکشی می‌شود اما بعد از مدتی فراموش می‌شود و این شیوه درستی برای مقابله با این موضوع و این آسیب اجتماعی نیست. خودکشی را با دیگر کشی نمی‌توان تحلیل جامع کرد. منظورم از دیگر کشی پیدا کردن یک علت و سوار کردن سایر علل بر روی آن است.
میزان اقدام به خودکشی در دستیاران بیشتر شده اما ارقامی که در فضای مجازی گفته می‌شود مستند نیست
طهماسبی گفت: میزان اقدام به خودکشی نسبت به سال گذشته در دستیاران افزایش پیدا کرده و نسبت به جمعیت عمومی بیشتر است اما باز عدد و رقمی که در فضای مجازی گفته می شود، مستند نیست و براساس این که آمار تعداد دانشجویان را به درستی ندارند و حتی تعیین اقدام و قصد خودکشی از سوی اعلام کننده خبر، ناقص و غیرمستند است.
این مقام مسؤول گفت: در کل، التهاب آفرینی در این موضوعات در فضای مجازی و در قالب سخنرانی و بیانیه، کمک به حل مساله نمی‌کند. متاسفانه عده ای با به کار بردن واژهایی مثل مرگ خود خواسته و قهرمان سازی در فضای مجازی به تسهیل این آسیب و در دسترس قراردادن این گزینه برای انتخاب اقدام می‌کنند و منجر به سرایت این آسیب می‌شوند.
وی افزود: ما نیاز به برنامه های مدون، مصوب و اثربخش مثل برنامه‌های بتا و برنامه های شبیه به آن داریم و نیاز به همکاری بیشتر معاونت‌های مختلف در بدنه وزارت بهداشت از جمله معاونت توسعه و آموزشی احساس می‌شود که اگر این معاونت‌ها در این زمینه با ما همکاری سریع‌تر و بیشتری داشته باشند، طبیعتاً بهتر می توانیم این موضوع و مساله را مدیریت کنیم. البته بخشی از عوامل نیز خارج از حیطه وزارتخانه است و به مجلس، مسائل اجتماعی و اقتصادی بر می‌گردد.
