یکی از مهم‌ترین دلایل گرایش به مصرف مواد، باورهای نادرست و رایج است؛ باورهایی که دهان به دهان گشته و به صورت یک مبنای فکری زندگی فرد عمل می‌کنند و زندگی افراد را به بیراهه می‌کشانند.
انسان به آنچه که باور دارد عمل می‌کند. باورهای ما یعنی نگرش ما به یک موضوع و پنجره‌ای که از آن به همه چیز نگاه می‌کنیم. باورهای ما به مصرف مواد یعنی مثبت یا منفی دیدن آن؛ آیا تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید که باورهای شما در مورد مصرف مواد اعتیادآور چیست؟. در ادامه این گزارش به برخی از باورهای نادرست نسبت به مصرف مواد مخدر اشاره شده است:
«می‌شه تفننی مصرف کرد»
روند وابستگی به مواد اعتیادآور از مصرف تفریحی و گاه‌گاهی شروع می‌شود. بررسی سابقه مصرف مواد در بیشتر بیمارانی که تحت درمان قرار دارند نشان داده که این افراد سخت بر این باور تأکید داشته‌اند که هرگز کسی با مصرف تفریحی معتاد نخواهد شد.
«مصرف شیشه توان و انرژی انسان رو زیاد می‌کنه»
این باور که با مصرف شیشه می‌شود به شادی و نشاط دست یافت، ناشی از تجربه اولین مصرف است که مدت زیادی این شادی کاذب طول نمی‌کشد و بعد از چند بار مصرف، فرد مصرف‌کننده تبدیل به فردی عصبی و غم‌آلود خواهد شد که نیازمند درمان‌های روانپزشکی است؛ درمان‌هایی که ممکن است حتی سال‌ها طول بکشد و شاید بیمار هرگز به شرایط پیش از مصرف شیشه برنگردد.
«همه مصرف می‌کنن و این یک کار طبیعیه»
به نظر می‌آید بسیاری از افراد با تعمیم دادن رفتاری که خودشان به آن خو کرده‌اند به مصرف خود مشروعیت می‌دهند یا این که خودشان را آرام می‌کنند. این باور چگونه می‌تواند در اعتیاد فرد نقش داشته باشد؟ بسیاری از افراد به این باور هستند که همه مصرف می‌کنند و این یک کار طبیعی است. این افراد نمونه‌هایی از افراد مشهور یا ثروتمند را به عنوان مصرف‌کننده مواد مطرح می‌کنند و با این باور که همه مردم در هر صنف و طبقه‌ای به عنوان تفریح، مواد مصرف می‌کنند و این یک رفتار همه‌گیر است، به خود مجوزی برای مصرف مواد می‌دهند.
«با مصرف مواد اعتماد به نفس بالا می‌ره»
این باور رایج در میان بیشتر مصرف‌کنندگان مواد وجود دارد که اگر کسی به مشکلی گرفتار شود با مصرف مواد توانایی رو به رو شدن با مشکل را پیدا می‌کند و به راحتی می‌تواند آن را حل کند. برای نمونه فردی که توانایی صحبت کردن در میان جمع را ندارد یا این که نگران مورد تمسخر واقع شدن در جمع است با مصرف اندکی مواد می‌تواند بر این ترس غلبه و با اعتماد به نفس بالا به راحتی با دیگران ارتباط برقرار کند.
«ورزش نمی‌ذاره کسی معتاد بشه»
بعضی از مهارت‌ها در افراد منجر به ایجاد غرور غیر معمول می‌شود که آنها را در معرض خطر قرار می‌دهد؛ برای نمونه فردی که ورزشکار است، همواره باور دارد که قدرت بدنی و توانایی او با دیگران فرق می‌کند؛ پس هرگز اعتیاد او را تهدید نمی‌کند و این درحالیست که در میان افراد مصرف‌کننده مواد اعتیادآور که به مراکز درمانی مراجعه کرده‌اند کسانی دیده شده‌اند که ورزشکار بوده و تا مراحل قهرمانی نیز پیش رفته‌اند. این افراد به این نکته واقف نبودند که هیچ کس از اعتیاد در امان نیست و تنها دارا بودن مهارت کافی است که انسان را در برابر اعتیاد ایمن کند و نه ورزشکار بودن.
«من معتاد نمی‌شم»
بسیاری از افراد بر این باور هستند که با دیگران فرق دارند؛ خود را در برابر اعتیاد مصون می‌دانند؛ حتی به این نکته تأکید می‌کنند که در خانواده‌شان یک فرد معتاد وجود ندارد. کسی که چنین باوری به اعتیاد دارد یکی از تکان‌دهنده‌ترین باورها را با خودش به یدک می‌کشد؛ باوری که فرد را در قالب غرور و تعصب زندانی می‌کند.
«شیشه اعتیاد نداره»
تصور عموم مردم از اعتیاد تنها به دانسته‌های آنان در مورد مصرف مواد مخدر مانند تریاک یا هروئین محدود شده است. نشانه‌هایی مانند درد بدن و ریزش آب از بینی همراه با اسهال و استفراغ به عنوان علائم خماری شناخته شده، اعتیاد را تداعی می‌کند و فرد معتاد را کسی می‌دانیم که چرت می‌زند و یا در گوشه‌ای از خیابان در کنار زباله‌ها زندگی می‌کند. اما باید گفت بازار فروش و عرضه مواد اعتیادآور بسیار هوشمندانه عمل می‌کند و با توجه به نیاز نسل جدید مصرف‌کنندگان، مواد جدیدی به این بازار وارد شده که با شعار اعتیادآور نبودن، شادی و انرژی ایجاد می‌کند.
ورود شیشه با توجه به نیاز جوانان برای کسب انرژی و شادمانی تبلیغ شده است و قاچاقچیان مواد با این شعار که شیشه حاوی مورفین نیست، پس اعتیادآور هم نیست، مصرف آن را تبلیغ می‌کنند متاسفانه بسیاری از افراد ناآگاه، خواسته یا ناخواسته در دام این ماده محرک گرفتار می‌شوند. در حالی که شیشه شخص را در وضعیتی قرار می‌دهد که تمایل به درمان ندارد و شاید این مصیبت‌بارترین تأثیر شیشه بر مغز باشد که درمان و پیگیری این افراد را مشکل کرده است.
افراد مصرف‌کننده شیشه، بعد از اندک زمانی انتهای اعصاب مغزشان تحلیل رفته و مغز نمی‌تواند روند طبیعی خود را داشته باشد و بیمار فقط به خاطر ترس از عوارض ترک شیشه که مربوط به کارکرد ضعیف مغز است، آن را مصرف می‌کند و دیگر لذتی از مصرف شیشه نمی‌برد. در واقع اعتیادآورترین ماده در کشور که درمان آن نیز بسیار دشوار است، شیشه بوده و معتادان به شیشه، پاسخ درمانی کمتری دارند.
«می‌شه با کمی مواد حس خوبی داشت»
برخی افراد بر این باورند که مصرف اندکی مواد به صورت کنترل شده می‌تواند به آنها لذت کافی دهد. این باور تقویت‌کننده این رفتار است که می‌توانید مواد را همانگونه که می‌خواهید مصرف کنید. در واقع این شما هستید که بر میزان مصرف خود قدرت دارید. در حالی که مواد اعتیادآور به زودی قدرت تصمیم‌گیری فرد مصرف‌کننده را سلب می‌کند و دیگر او نیست که میزان مصرف را تعیین کند.
به خاطر داشته باشید که اعتیاد به هر نوع مواد، در ابتدا با تجربه بسیار لذت‌بخشی همراه است تا آنجا که شخص باور می‌کند، می‌تواند مواد را به صورت کنترل‌شده مصرف کند و از تجربه‌های لذت‌بخش آن برخوردار شود، غافل از این که مصرف حتی مقدار کم مواد مخدر یا محرک، ساختمان مغز و کارکرد آن را تخریب می‌کند.
مصرف شیشه مورفین را پاک می‌کنه
به دنبال این فریب تبلیغاتی که مصرف شیشه به پاک کردن تریاک یا مواد مخدر دیگر کمک می‌کند، فروشندگان، مصرف شیشه را به مصرف‌کنندگان مواد مخدری مانند تریاک یا هرویین و کراک توصیه می‌کنند. لذا برخی معتادان به تریاک و سایر مواد مخدر به مصرف شیشه روی آوردند تا به وسیله آن از خماری ترک مواد مخدر نجات پیدا کنند. نتیجه این تصمیم ناآگاهانه نه تنها منجر به درمان اعتیاد به ماده مخدر نمی‌شود، بلکه فرد به دو اعتیاد خطرناک مبتلا می‌شود.
مصرف همزمان تریاک و شیشه خطر سکته‌های مغزی و قلبی را به شدت افزایش می‌دهد و بسیاری از افرادی که همزمان به مصرف این دو ماده وابسته شدند، عوارض سنگین‌تری را تجربه می‌کنند و در عین حال درمان اعتیاد آنها بسیار سخت‌تر است.
«با مصرف شیشه لاغر می‌شی و پوست شفاف پیدا می‌کنی»
ترویج دروغ بزرگی مبنی بر شفاف‌سازی پوست و تناسب اندام با مصرف شیشه از دیگر فریب‌هایی است که فروشندگان در مورد مصرف شیشه می‌گویند. در صورتی که شیشه با تحلیل عضلات و اندام‌ها، پیر کردن چهره و چروکیده کردن پوست و بی‌اشتهایی عصبی و بیمارگونه، در زیبایی و تناسب اندام نقشی ندارد. جوانان نیاز دارند توسط دیگران تایید شوند، گاهی لاغر شدن و زیبا شدن مهم‌ترین خواسته آنها از زندگی است.
بازار مواد به نیاز جوانان به خوبی واقف است و با تبلیغات در این زمینه تلاش می‌کند گروه جدیدی را به مصرف‌کنندگان مواد اضافه کند.
«شیشه تمرکز و انرژی رو زیاد می‌کنه»
افرادی که بر این باور هستند که شیشه توان ذهنی را افزایش می‌دهد، حافظه را تقویت کرده و منبع تامین انرژی است، از ماهیت این افزایش انرژی غافل‌اند و نمی‌دانند که شیشه انرژی‌های ذخیره شده بدن را به یکباره تخلیه می‌کند و با از دست رفتن قدرت تمرکز، تخریب حافظه و اختلال حواس در اثر تخریب قشر مغز، مرگ فرد را نزدیک می‌کند.
«شیشه عارضه جدی نداره و نسبت به سایر مواد کم‌خطرتره»
تصور اشتباه بسیاری از افراد در مورد مصرف شیشه کم‌ضرر دانستن آن نسبت به مواد دیگر است. این گروه معتقدند مصرف شیشه تنها با ایجاد انرژی همراه است. از سوی دیگر طبق شواهد زنده‌ای که در مراکز درمانی از مصرف‌کنندگان شیشه وجود دارد، عوارض جدی مصرف شیشه عبارتند از اختلال در خواب، اختلال عملکرد دریچه پروستات، آسیب‌های کبدی و پوستی، عفونت روده، تضعیف قوای جنسی، توهم، هذیان، پرخاشگری، جنون، مشکلات گفتاری و مشکلات حافظه، بیماری‌های دهان و دندان، توهم حس حشره و… و از همه مهم‌تر عوارض جدی روانی و جنون‌آمیزی که منجر به قتل‌ها و خودکشی‌های بسیاری می‌شوند. آیا این همان شیشه کم خطری است که عوارض جدی ندارد؟.
«ترک اعتیاد آسونه»
از دیدگاه کسانی که هنوز اعتیاد را نمی‌شناسند، ترک اعتیاد بسیار آسان و هر زمان امکان‌پذیر است. همین باور، اقدام به درمان را به تأخیر می‌اندازد. طول دوره وابستگی به مواد، از زمان آغاز مصرف مواد که مرحله مصرف تفریحی است تا اعتیاد به معنای مصرف روزانه و منظم در هر فرد فرق می‌کند.
این مراحل گاهی آنقدر آهسته طی می‌شود که فرد نمی‌داند در مرحله‌ای از وابستگی قرار گرفته است؛ به همین جهت با این تصور که هر وقت بخواهد می‌تواند ماده را کنار بگذارد و به راحتی ترک مصرف کند، همچنان به مصرف ادامه می‌دهد، غافل از اینکه با اولین تلاش برای ترک درمی‌یابد که با مشکلات جسمی، روانی و اجتماعی زیادی رو به رو می‌شود که بدون هدایت یک متخصص امکان مواجهه با آن وجود ندارد.
ترک اعتیاد مرحله‌ای پیچیده و سخت است که نیاز به سال‌ها تلاش برای برگشت به زندگی طبیعی دارد. فرد در حال درمان اعتیاد، با موانع متعددی رو به رو خواهد شد که در صورت عدم آگاهی به آنها، بارها بازگشت به مصرف خواهد داشت که او را نسبت به درمان بی‌انگیزه و ناامید خواهد کرد.
منبع رکنا
