روابط عمومی بنیاد پیشگیری از آسیب های اجتماعی : در دنیای پرشتاب امروز، سلامت روان نه تنها دغدغه های فردی، بلکه ضرورتی اجتماعی است. بی توجهی به وضعیت روانی افراد میتواند زمینه ساز افزایش خشونت، اعتیاد، طلاق، بزهکاری و فروپاشی اعتماد عمومی شود. در همین زمینه، گفتوگویی داریم با دکتر ماریا شیرخانزاده، رواندرمانگر و متخصص روانشناسی سلامت، درباره نقش سلامت روان در پیشگیری از آسیبهای اجتماعی.
نقش سلامت روان در کاهش آسیبهای اجتماعی
دکتر شیرخانزاده روان درمانگر: سلامت روان، پایه ی آرامش و تعادل در جامعه است. هرگاه افراد بتوانند هیجانات خود را بشناسند و کنترل کنند، روابطشان سازندهتر میشود و احتمال بروز رفتارهای پرخطر کاهش مییابد. بخش زیادی از آسیبهای اجتماعی مانند خشونت، اعتیاد یا پرخاشگری، از ناتوانی در مدیریت فشارهای روانی ناشی میشود.
وقتی جامعه ای بتواند مهارت هایی مانند تاب آوری، همدلی و حل مسئله را در آموزش رسمی و غیررسمی تقویت کند، شاهد کاهش چشمگیر رفتارهای آسیب زا خواهیم بود. سلامت روان در واقع نوعی زیرساخت امنیت اجتماعی است.
ریشه آسیبهای اجتماعی اقتصادی یا فرهنگی است. آیا سلامت روان جایگاه محوری دارد
سلامت روان حلقه ی اتصال میان عوامل اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی است. حتی در شرایط دشوار اقتصادی، اگر افراد احساس امید، تعلق و معنا داشته باشند، آسیبهای اجتماعی کاهش مییابد. اما وقتی احساس بی قدرتی و درماندگی درونی شکل گیرد، حتی رفاه نسبی هم مانع از آسیب نمیشود.
سلامت روان به ما توان سازگاری میدهد. جامعهای که در آن خدمات روانشناسی در دسترس و قابل اعتماد باشد، در برابر بحرانهای اجتماعی مقاوم تر عمل میکند.
شاخصهای سلامت روان در یک جامعه سالم
در سطح فردی، شاخص هایی مانند خودآگاهی، اعتمادبه نفس، مهارتهای هیجانی و امید به آینده اهمیت دارند.
در خانواده، ارتباط مؤثر، احترام متقابل و حمایت عاطفی پایه های سلامت روان هستند.
در سطح اجتماعی نیز، احساس عدالت، اعتماد عمومی و مشارکت اجتماعی تعیین کننده اند.
اگر یکی از این سه سطح دچار اختلال شود، سایر سطوح نیز آسیب میبینند. برای مثال، کاهش اعتماد اجتماعی میتواند سلامت روان فرد و خانواده را هم تضعیف کند.
اقداماتی که باید برای ارتقای سلامت روان در سطح جامعه انجام شود
نخست باید آموزش عمومی سلامت روان را جدی بگیریم. در مدارس، دانشگاه ها، محیط های کاری و رسانه ها باید آموزش مهارت های زندگی و مدیریت استرس نهادینه شود.
دوم، باید برچسب منفی یا انگ مراجعه به روانشناس از میان برداشته شود. مراجعه به رواندرمانگر نشانه ی آگاهی و مسئولیت پذیری است، نه ضعف.
و سوم، باید دسترسی عادلانه به خدمات روانشناسی برای همه اقشار جامعه فراهم شود. سلامت روان نباید کالایی لوکس باشد.
سلامت روان موضوعی فردی است یا جمعی
سلامت روان بهظاهر فردی است، اما در اصل ریشه در اجتماع دارد. احساس امنیت، اعتماد و تعلق در تعامل با دیگران شکل میگیرد. نمیتوان از فرد انتظار داشت در محیطی پر از اضطراب، تبعیض یا ناامیدی، سلامت روان خود را حفظ کند.
ارتقای سلامت روان نیازمند سیاستگذاریهای کلان، محیطهای کار سالم، آموزشهای فراگیر و حمایت اجتماعی است. هرچه جامعه انسانیتر و عادلانهتر باشد، مردم آن نیز سالمتر خواهند بود.
پیامی برای مخاطبان ما و مسئولان حوزه اجتماعی
دکتر شیرخانزاده در آخر افزود: سلامت روان زیربنای توسعه پایدار است. اگر بخواهیم از چرخه آسیبهای اجتماعی خارج شویم، باید به جای درمان پیامدها، بر پیشگیری و ارتقای سلامت روان تمرکز کنیم.
هر سرمایهگذاری در حوزه سلامت روان، در واقع سرمایهگذاری برای آرامش، امنیت و اعتماد اجتماعی است. و فراموش نکنیم: مراقبت از ذهن، همانقدر ضروری است که مراقبت از بدن.
جمعبندی:
سخنان دکتر ماریا شیرخانزاده تأکید دارد که سلامت روان، بستر شکلگیری جامعهای آرام، قانونمدار و اخلاقی است. پیشگیری از آسیبهای اجتماعی بدون تقویت سلامت روان ممکن نیست؛ زیرا ذهنهای سالم، جامعهای سالم میسازند.
