روابط عمومی بنیاد پیشگیری از آسیب های اجتماعی به نقل از دکتر علیرضا جعفری: موضوع سلامت روان و پیشگیری و کاهش آسیبهای اجتماعی در واقع یکی از انسانی ترین و مهم ترین چالش ها و دغدغه های جامعه امروز ما است.
سلامت روان، زیربنای جامعهای سالم و ایمن است.
اگرچه ممکن است در ظاهر، این موضوعی فردی به نظر برسد، اما سلامت روان در واقع ریشه بسیاری از مسائل و مشکلات اجتماعی ماست.
در جامعهای که روزبهروز با فشارهای اقتصادی، تغییرات فرهنگی، و استرسهای زندگی شهری مواجه است، سلامت روان دیگر یک «موضوع شخصی» نیست؛ بلکه به موضوعی ملی و اجتماعی تبدیل شده است. زیرا هر فردی که از نظر روانی سالمتر باشد، نهتنها خودش زندگی بهتری خواهد داشت، بلکه خانواده، محیط کار و جامعهاش نیز از آرامش و تعادل بیشتری برخوردار میشوند.
آسیبهای اجتماعی مثل اعتیاد، خشونت، طلاق، فرار از خانه، بزهکاری نوجوانان و حتی احساس تنهایی و بیاعتمادی در جامعه، تنها با قانون یا مجازات حل نمیشوند.
ریشه بسیاری از این آسیبها در جایی عمیقتر است؛ در ناسلامتی روان، اضطراب، افسردگی، احساس بیارزشی و ناتوانی در مدیریت هیجانات.
اگر بتوانیم سلامت روان افراد را تقویت کنیم، در واقع داریم سدّی محکم در برابر آسیبهای اجتماعی میسازیم.
به قول روانشناسان، “پیشگیری واقعی از آسیبها، از درون انسان آغاز میشود، نه از بیرون.”
اجازه بدهید مثالی بزنیم:
دانشآموزی را در نظر بگیرید که در خانوادهای پرتنش رشد کرده، از حمایت عاطفی محروم است و مهارت کنترل خشم یا حل مسئله را نیاموخته است. این نوجوان در مواجهه با ناکامیها ممکن است به خشونت، مصرف مواد یا فرار از تحصیل پناه ببرد.
حال تصور کنید اگر همین نوجوان از کودکی در مدرسه و خانه آموزش دیده بود که چگونه احساساتش را بشناسد، چگونه استرسش را کنترل کند و چگونه درباره مشکلاتش صحبت کند، آیا احتمال بروز رفتار آسیبزا در او کمتر نمیشد؟
این همان قدرت پیشگیری از طریق سلامت روان است.
تحقیقات وزارت بهداشت در ایران نشان میدهد که حدود یکسوم مردم کشور در دورهای از زندگی خود نشانههایی از اختلالات روانی مانند اضطراب یا افسردگی را تجربه میکنند.
اما متأسفانه هنوز بسیاری از مردم از مراجعه به روانشناس یا مشاور خجالت میکشند یا آن را نشانه ضعف میدانند.
در حالی که همانطور که برای بیماری جسمی به پزشک مراجعه میکنیم، مراجعه برای مشکلات روانی نیز نشانه آگاهی و قدرت است، نه ضعف.
برای کاهش آسیبهای اجتماعی در ایران، ما باید سلامت روان را در سه سطح تقویت کنیم:
در خانوادهها: با آموزش والدین در زمینه ارتباط سالم، حل تعارضها و حمایت عاطفی.
در مدارس و دانشگاهها: با گنجاندن آموزش مهارتهای زندگی، کنترل خشم، و مشاوره تحصیلی و روانی.
در سطح جامعه: با ترویج فرهنگ گفتوگو، کاهش انگ روانی، و فراهمکردن دسترسی آسان به خدمات روانشناسی.
اگر جامعهای بخواهد به توسعه پایدار برسد، باید انسانهای آرام، متعادل و باانگیزه پرورش دهد. سلامت روان، زیربنای بهرهوری، امید اجتماعی و امنیت است.
همه ما—چه والدین، چه معلمان، چه مسئولان و چه رسانهها—در این مسیر نقش داریم.
بیایید بهجای سرزنش آسیبدیدگان اجتماعی، در تقویت سلامت روان جامعه سرمایهگذاری کنیم.
زیرا جامعهای که روانی سالمتر دارد، آیندهای روشنتر خواهد داشت.
در پایان یادآوری می کنم که:
سلامت روان، تجمل نیست؛
نیاز حیاتی هر انسان و هر جامعهای است.
