همه انسان ها در زندگی دارای احساساتی مشابه و مشترک همچون شادی ، ناراحتی ،اضطراب و یا خشم می باشند که همه این ها به شکل های مختلف در همه موجودات نمایان می شوند. بنیاد پیشگیری از آسیب های اجتماعی تلاش کرده تا در این مقاله شما را برای علل و راه های مقابله با خشم آشنا کند.
انواع بروز خشم
خشم می تواند به دو صورت کلامی و غیر کلامی بروز نماید. عصبانیت یا خشم نوعی هیجان روحی است که موجودات در برابر تهدید و خطراز خود نشان می دهندو این احساس برای بقا ء و زندگی در انسان ها لازم است. این هیجان باعث می شود انسان حس حق به جا نب بودن داشته و بتواند در برابر تهدیدات از خود دفاع نماید.
میزان خشم در انسان ها متفاوت بوده وبا توجه به شخصیت افراد و سن آن ها متفاوت می باشد.به گونه ای که در بعضی افراد جنون آمیز و در برخی دیگر کاملا جزیی است. هر انسانی حق دارد خشمگین شود چون خشم می تواند حس انسان را نسبت به عدالت و مسئولیت اجتماعی کنترل نماید .
اهمیت کنترل خشم
برای این که این احساس به پرخاشگری تبدیل نشود انسان باید بتواند با منطق این حس خشم را درون خود کنترل نماید تا باعث بوجود آمدن مشکلات دیگری که منجر به بروز رفتارهای عصبی و بیمارگونه نشود . زیرا اگر خشم و عصبانیت بدون منطق در انسان موجه جلوه کند به پرخاشگری تبدیل شده و باعث دگر آزاری می گردد . هر انسان گاهی حق داردکه حس خشم را تجربه نماید و این بیانگر این است که همیشه همه چیز در زندگی بر وفق مراد نیست و به همین دلیل باید بتوانیم با آموختن مهارت های زندگی و کنترل خشم جلوی بسیاری از اتفاقات ناگوار در زندگی که باعث لطمه زدن به روابط عاطفی شغلی ، خانواده ومهمتر از همه آسیب زدن روح و روان خود است را بگیریم.
خشمگین شدن می تواند به دلایل مختلفی در افراد بوجود بیاید:
عواملی که درون هر فرد وجود دارد مانند دلایل پزشکی، مثل بالا بودن هورمون آدرنالین در خون فرد و یا ضعف و ناتوانی جسمی و روحی ، افکار و عقاید خاطرات بد گذشته ، ترس ، سرکوب شدن احساسات در گذشته و غیره و یا عواملی که از خارج باعث خشمگین شدن فرد می گردند مثل ترافیک ، شلوغی و سرو صدا استفاده از غذاهای تند و غیر بهداشتی ، تماشای فیلم های خشن و یا شنیدن تهمت وتمسخر و تحقیر می باشد.
البته گاهی هم افرادی با بهانه جویی های مختلف و برای اینکه همیشه همه جیز را آن طور که می خواهند به دست آورند ، با تظاهر به خشم و برای رسیدن به اهدافشان به رفتارهای خشونت آمیز متوسل می شوند.
گاهی مقصر دانستن دیگران هم عذر و بهانه ای برای خشمگین شدن افرادی است که نمی توانند مسئولیت کارهای اشتباه خود را به عهده گرفته و دیگران را مسئول بهم ریختن اوضاع دانسته و به همین دلیل خشمگین می شوند.
در این بین افرادی هم هستند که دارای ضعف و ترس درونی بوده ودر گفتن کلمه ” نه” ناتوان می باشند و یا انسان هایی که دچار توهم خود شیفتگی بوده و همیشه حق به جانب می باشند .
اما گاهی خشم ناشی از شک و تردید و عدم شناخت فرد از خود ویا توقع بیجا از دیگران و جامعه باشد . به هر حال باید دید چه محرک هایی باعث عصبانیت فرد شده تا بتوان از اتفاقات بعدی جلوگیری و خشم را فروکش کرده و آتش آن را خاموش نمود. بعنوان مثال با توجه به اهمیت مسائلی که در آن ها دچار استرس و عصبانیت می شود با یک نگاه متفاوت ، خشم خود را به حداقل رساند . ویا کلماتی مانند : آرام باش ، سخت نگیر ، و همه چیز درست می شودتا حدودی به خود آرامش بخشید.
راه های کنترل
راه کارهایی وجود دارد که می توان با استفاده از آن ها تا حدود زیادی از خشم جلوگیری کرده و یا در صورت خشمگین شدن این احساس را آرام نمود. زمانیکه احساس عصبانیت می کنید برای آرام شدن نفس های عمیق و آرام کشیده و با خود بگویید من می توانم خشم خود را کنترل نمایم.
هنگام خشمگین شدن سعی کنید الفاظ خود را تغییر دهید. چشمان خود را ببندید و اگر فرد مقابل بی ادبی کرد برای رهایی از این تنش جواب او را نداده و به مکانی دیگر بروید .
حتی می توانید در هنگام خشم اعداد را معکوس بشمارید تا بتوان زمان عصبانیت را به تاخیر انداخته و احساس خود را کنترل نمایید. دور شدن از محلی که باعث عصبانیت شما شده نیز می تواندیک نوع مهارت مدیریت خشم باشد.
همچنین می توانید بعد از دور شدن از محل چشمان خود را بسته با ماساژ دادن سر گردن و شانه ها به گردش خون در بدن کمک نموده و باعث فرو نشاندن خشم گردید . گوش دادن به موسیقی نیز می تواند اعصاب خرد شده شما آرام نماید.
ورزش نیز می تواند باعث جلو گیری از خشم شده و ذهن را آرام نماید . اگر خشمگین هستید می توانید به پیاده روی رفته و یا دوجرخه سواری کرده و یا از حرکات یوگا استفاده نمایید و در مهار احساستان به خود کمک نمایید.
خوردن آب نیز باعث رسیدن اکسیزن کافی به مغز شده و موجب آرامش شخص می گردد.
گاهی فقط حال خوب می تواند حال بد را تغییر دهد . یعنی زمانی که فرد عصبانی و خشمگین است می تواند با مشغول شدن به کارهایی مانند : کشیدن نقاشی و یا رسیدن به گل و گیاه و باغجه و یا بازی با کودکان فکر خود را از عواملی که باعث خشم در شما شده دور کرد و حس خشم را به موضوعی مفید تبدیل نمود.
همچنین اگر عصبانیت شما از شخصی خاص است می توانید برای آن شخص نامه یا ایمیل نوشته و همه احساسات خود را که باعث خشم تان شده در آن بیان کنید . حتی می توانید آن را هرگز ارسال نکرده و پاک کنید ولی نوشتن احساسات خود باعث خاموش شدن شعله های خشم می گردد.
بعضی مواقع نیز لازم است هنگام بروز عصبانیت خود را جای طرف مقابل قرار داده و از دید دیگری به قضیه نگاه کرده و درک بهتری از آن شرایط پیدا کنیم. و به این شکل احساس خشم را در خود کنترل نماییم.
هرکسی ممکن است لحظه ای کنترل خود را از دست داده و خشمیگن شود و عکس العملی ناخوشایند از خود نشان دهد.در این مواقع فرد می تواند با عذر خواهی کردن از رفتارش از دیگران آثار نتایج منفی این برخورد را از بین ببرد.
البته گاهی لازم است با آرامش به کسانی که باعث برانگیختگی خشم در وجود شما می شوند با آرامش هشدار دهید ویا مثلا اگر قسمتی از شغل شما که انجام می دهید باعث بوجود آمدن خشم در شما میگردد را به دیگر همکارانتان بسپارید و یا اگر خود مجبور به انجام آن کار هستید زمانی که پر انرژی هستید ویا در ساعات اول صبح آن کار را انجام دهید تا حس خشم کمتری در شما پدیدار شده و یا از بین برود .
به هر حال باید پذیزفت که خیلی از مسائلی که در زندگی با آن مواجه می شویم در این دنیا غیر قابل تغییر هستند . پس باید بتوان بجای عصبانی شدن وضعیت موجود را پذیرفت و با آن سازگار شد.
لازم به ذکر است که خشم و عصبانیت اگر به شکل منطقی مهار و مدیریت شود به افراد در رسیدن به خواسته هایشان کمک نموده و بسیاری از مشکلاتشان را حل نموده و نه تنها از اتفاقات ناخوشاید بعدی جلو گیری می کند بلکه می توان با کنترل خشم از آن به نفع خود استفاده کرد.
با این حال می توان گفت خشم یک مسئله مهم در زندگی انسان بوده و در خیلی از جنبه های زندگی مثل سلامت روح و روان ، پیشرفت تحصیلی و شغلی ، رضایت از ازدواج و فرزند پروری موثر بوده و با تعارضات بین فردی ، تصمیم گیری های عجولانه و نا بهنجار و سوئ مصرف مواد و الکل و بسیاری دیگر از آسیب های اجتماعی می تواند همراه شود.
نتیجه
در نتیجه اگر شما به هنگام عصبانیت نمی توانید خشم خود را مهار کنید توصیه می کنیم حتما به یک روانپزشک مراجعه نموده تا با روش های درمانی و آموختن مهارتهای کنترل خشم در هر شرایطی بتوانید عصبانیت و خشم خودرا فرو نشانده و زندگی آرام و شادتری برای خود و دیگران رقم بزنید.